Not in my backyard

Participatie over de locatie van windmolens, opvang asielzoekers of sociale woningbouw in een bestaande wijk, is gedoemd tot mislukken. Met als meest recente voorbeeld de windmolens bij IJburg. Maar wat is het alternatief? Geen participatie en het aan de representatieve democratie overlaten? Of zijn er andere oplossingen?

Het is ook niet makkelijk voor overheden. Zij zijn verantwoordelijk voor het algemeen belang. Tegelijkertijd vraagt deze tijd om participatie en wordt het zelfs verplicht voorgeschreven in de Omgevingswet: Maar participatie werkt niet in alle situaties goed en is zeker ook geen doel op zich. Neem nu het realiseren van klimaatdoelen, het verkorten van de wachttijden voor een huurwoning of het opvangen van asielzoekers. De overheid is hierbij de hoeder van het algemeen belang. Kies je bij de locatiekeuze voor deze windmolens, opvang of woningen dan toch voor participatie dan is het resultaat van omwonenden voorspelbaar: Not in my backyard!

Hiermee is de participatie gedoemd tot mislukken: de bewoners zijn tegen en nemen niet meer deel aan het gekozen participatieproces. In plaats daarvan richten zij zich met hun protest tot de pers en het bestuur van de stad. Vaak met succes. Zo schrapte de gemeente Amsterdam onlangs de omstreden plannen voor windturbines rond IJburg. De vrees van de woordvoerder van het actiecomité op IJburg dat uiteindelijk gekozen gaat worden voor plaatsing van windmolens nabij wijken waar minder weerbare bewoners wonen geeft treffend het dilemma van participatie weer. Deze situatie, waarbij het sterkste bewonersprotest of de best georganiseerde wijk het wint, moet je als overheid voorkomen. Dit doe je door de representatieve democratie haar werk te laten doen. Laat de gemeenteraad een besluit te nemen over de plaatsing van de windturbines, de opvang van asielzoekers of bouw van sociale huurwoningen. Daarna kan gekeken worden of participatie nodig is bij de uitvoering van het genomen besluit. Ik zie geen andere oplossing in Nimby-situaties. Maar ik laat me graag overtuigen met voorbeelden die het tegendeel bewijzen.